Η πτώση του Άσαντ, προσφέρει ένα ισχυρό παράδειγμα για τα δεινά που προκύπτουν όταν ένας αδύναμος σύμμαχος βασίζεται υπερβολικά σε έναν ισχυρό προστάτη, χωρίς να διασφαλίζει τη δική του αυτονομία και στρατηγική χρησιμότητα. Η Συρία απέτυχε να διατηρήσει την αναντικατάστατη αξία της, με αποτέλεσμα να γίνει αναλώσιμη όταν οι συνθήκες άλλαξαν.
Για να αποφύγουμε την ίδια μοίρα, Ελλάδα και Κύπρος οφείλουμε να αντλήσουμε διδάγματα από αυτό το παράδειγμα. Η στρατηγική μας πρέπει να εστιάζει στην ενίσχυση της εσωτερικής μας ισχύος. Στη διασφάλιση της στρατηγικής μας σημασίας για πολλούς ισχυρούς συμμάχους. Την αποφυγή αποκλειστικής εξάρτησης από οποιαδήποτε μεγάλη δύναμη.
Η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, η ενίσχυση των δεσμών με την ΕΕ, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, και η ανάδειξη της Ανατολικής Μεσογείου ως ενεργειακού και γεωπολιτικού κόμβου πρέπει να είναι κεντρικά στοιχεία αυτής της προσπάθειας.
Ελλάδα και η Κύπρος πρέπει να κατανοήσουμε ότι η επιβίωση και η επιτυχία των λαών δεν βασίζονται στην προσδοκία αφοσίωσης από τους ισχυρούς συμμάχους, αλλά στη δική τους ικανότητα να παραμένουν χρήσιμοι, ευέλικτοι και ισχυροί. «Οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους, και οι αδύναμοι υποφέρουν ό,τι τους επιβάλλει η αδυναμία τους» [1].
Το Μάθημα από την Πτώση του Άσαντ
Η πτώση του Άσαντ καταδεικνύει ένα βασικό δίδαγμα για τους αδύναμους συμμάχους: η επιβίωση μέσα σε μια συμμαχία εξαρτάται από την ικανότητά τους να διατηρούν τη στρατηγική τους χρησιμότητα. Όταν αυτή εξασθενίσει ή η ανισορροπία ισχύος γίνει υπερβολική, ο αδύναμος γίνεται αναλώσιμος.
Οι αδύναμοι σύμμαχοι οφείλουν να υιοθετήσουν στρατηγικές που ενισχύουν τη θέση τους και μειώνουν την ευπάθειά τους:
- Διασφάλιση Στρατηγικής Χρησιμότητας: Ο Άσαντ απέτυχε να παραμείνει απαραίτητος για τα συμφέροντα της Ρωσίας, μια αποτυχία που σφράγισε τη μοίρα του.
- Εξισορρόπηση Συμμαχιών: Αντί να βασίζονται αποκλειστικά σε έναν ισχυρό σύμμαχο, τα κράτη πρέπει να επιδιώκουν πολλαπλές συνεργασίες για να μειώσουν την εξάρτηση.
- Επένδυση στην Εσωτερική Ισχύ: Η εσωτερική συνοχή και η αυτονομία προσφέρουν ένα δίχτυ προστασίας όταν οι συμμαχίες αποδειχθούν ασταθείς.
Η πρόσφατη Ρωσική εγκατάλειψη του Άσαντ αποτελεί μια σύγχρονη εκδήλωση της διαχρονικής αλήθειας που περιγράφει ο Θουκυδίδης: οι συμμαχίες είναι προσωρινές και καθορίζονται από τη συγκυριακή ισορροπία συμφερόντων και ισχύος. Οι αδύναμοι που επιθυμούν να επιβιώσουν ή να ενισχύσουν τη θέση τους πρέπει να αντιληφθούν αυτή την πραγματικότητα και να προσαρμοστούν αναλόγως. Αν δεν το πράξουν, θα βρεθούν να υπομένουν τις συνέπειες της δικής τους αδυναμίας.
Το Χρέος
Σαν Ελληνισμός έχουμε μπροστά μας μια σπάνια ρευστοποίηση των συνθηκών, εξαρτήσεων και συμφερόντων στη περιοχή μας. Αυτό μας φέρνει σε προσωρινή αναβάθμιση της θέσης μας σε υπάρχουσες και υποβόσκουσες συμμαχίες. Χρέος μας είναι να εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία και επιτέλους να την στρέψουμε υπέρ μας.
Είμαστε υπόχρεοι, έξω από ιδεολογικές αγκυλώσεις να καθιερώσουμε μια πανεθνική πολιτική βασισμένη στο πραγματικό ρεαλισμό. Δηλ. Στη ρεαλιστική εκτίμηση της ισχύος, στην έξυπνη διπλωματία και στην προσαρμογή στις δυναμικές των ισχυρών κρατών που επηρεάζουν την περιοχή.
Επιβάλλεται
1. Ανάπτυξη Εσωτερικής Ισχύος
Η εσωτερική ισχύς ενός κράτους αποτελεί θεμέλιο για την επιβίωση και την ασφάλεια:
- Στρατιωτική ενίσχυση: Η Ελλάδα και η Κύπρος, ιδιαίτερα η Κύπρος, πρέπει να επενδύσουμε στην ενίσχυση των στρατιωτικών μας δυνατοτήτων, ιδιαίτερα στη ναυτική και αεροπορική μας ισχύ, που είναι κρίσιμες για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου.
- Οικονομική σταθερότητα: Η ισχυρή οικονομία προσφέρει τα μέσα για μεγαλύτερη αυτάρκεια και μειώνει την ευπάθεια μας σε πιέσεις.
- Ενεργειακή πολιτική: Η αξιοποίηση των ενεργειακών μας αποθεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, με ταυτόχρονη δημιουργία συμμαχιών που θα εξασφαλίζουν την εκμετάλλευσή τους, είναι κρίσιμη.
2. Διαχείριση Συμμαχιών και Εξωτερικής Πολιτικής
Οι συμμαχίες είναι εργαλειακές και εξαρτώνται από το αμοιβαίο συμφέρον.
Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να:
- Εμβαθύνουμε τις σχέσεις με μεγάλες δυνάμεις:
- Η διατήρηση της υποστήριξης της ΕΕ και των ΗΠΑ είναι ζωτικής σημασίας, αλλά πρέπει να βασίζεται σε ανταλλάγματα και κοινά συμφέροντα, όπως η ασφάλεια, η ενέργεια και ο έλεγχος των γεωπολιτικών κινδύνων.
- Οι σχέσεις με τη Γαλλία, ως σταθερό εταίρο με ναυτική παρουσία στην περιοχή, πρέπει να ενισχυθούν.
- Η συνεργασία με κράτη όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ πρέπει να εμβαθυνθεί, εστιάζοντας σε κοινά ενεργειακά και στρατηγικά συμφέροντα.
- Αποφυγή αποκλειστικής εξάρτησης:
- Η υπερβολική εξάρτηση από έναν σύμμαχο μπορεί να οδηγήσει σε απογοήτευση όταν αλλάξουν τα συμφέροντα του ισχυρού. Συνεπώς, η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική είναι απαραίτητη.
3. Αξιοποίηση της Στρατηγικής Θέσης
Η γεωγραφική θέση Ελλάδας και Κύπρου μας καθιστά αναπόσπαστο μέρος του γεωπολιτικού παιχνιδιού. Αυτή τη στρατηγική μας θέση οφείλουμε να αξιοποιήσουμε:
- Δημιουργία δικτύου αγωγών και υποδομών: Έργα όπως ο EastMed Pipeline ενισχύουν τη στρατηγική μας αξία. Ανεξαρτήτου Οικονομικού οφέλους/κόστους πρέπει να ενταχθούν στη στρατηγική μας σαν εργαλεία προβολής Ισχύος.
- Ενεργειακή πύλη: Η προώθηση της Κύπρου και της Ελλάδας ως κόμβων μεταφοράς ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη θα αυξήσει την εξάρτηση των ισχυρών δρώντων από την παρουσία μας σε μια συμμαχία.
4. Αντιμετώπιση Απειλών μέσω Ισορροπίας Ισχύος
Η Τουρκία αποτελεί τον βασικό αντίπαλο/εχθρό στην περιοχή. Η αντιμετώπισή της απαιτεί στρατηγική προσέγγιση:
- Αποτροπή μέσω συμμαχιών: Η οικοδόμηση στρατιωτικών συνεργασιών με χώρες που έχουν συμφέροντα στην περιοχή (π.χ. Γαλλία, Ισραήλ, Αίγυπτος) ενδυναμώνει την αποτρεπτική μας πολιτική.
- Ενίσχυση αποτρεπτικής ισχύος: Η ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων άμυνας, όπως drones, πυραυλικά συστήματα και ναυτικά μέσα, θα συμβάλει στην αποτροπή.
- Διπλωματική απομόνωση της Τουρκίας: Η χρήση διεθνών οργανισμών και ενώσεων όπως η ΕΕ και τα Ηνωμένα Έθνη για την ανάδειξη των τουρκικών παρανομιών και εγκλημάτων μπορεί να μειώσει τη νομιμοποίησή της. Επιτέλους πρέπει να εργαλειοποιήσουμε την συνεχιζόμενη Τουρκική Κατοχή. Πρέπει να γίνει τροχοπέδη σε κάθε βήμα του εχθρού. Πρέπει η Τουρκία να πληρώνει αενάως για τα συνεχιζόμενα εγκλήματα της.
5. Δημιουργία Ανθεκτικότητας μέσω Διπλωματίας
Επιβάλλετε να προβάλλουμε σταθερά την αξιοπιστία μας σαν εταίροι και παράγοντες σταθερότητας στην περιοχή:
- Ανάδειξη της νομιμότητας: Η προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και στη UNCLOS (Δίκαιο της Θάλασσας) η μόνη οδός για την εξάσκηση και επιβολή των νόμιμων δικαιωμάτων μας .
- Διαμεσολαβητικός ρόλος: Η ενεργοποίηση των διαχρονικών και ιστορικών καλών μας σχέσεων και η εμπλοκή καταλυτικά σε περιφερειακές διαφορές μας καθιστά απαραίτητους για την σταθερότητα στη περιοχή μας.
Η ιστορία της πτώσης του Άσαντ δεν είναι απλώς ένα ακόμη επεισόδιο στη γεωπολιτική σκακιέρα. Είναι μια προειδοποίηση για όλους όσοι αγωνίζονται να διασφαλίσουν την ελευθερία, την ασφάλεια και τα συμφέροντα της πατρίδας τους. Το χρέος μας απέναντι στην Πατρίδα είναι να αντλήσουμε τα διδάγματα από αυτό το παράδειγμα και να μην επιτρέψουμε ποτέ να βρεθούμε στη θέση της Συρίας.
Η ευθύνη μας απέναντι στις επόμενες γενιές είναι σαφής: να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα και η Κύπρος θα είναι πάντα κράτη που ορίζουν τη μοίρα τους, αντλώντας ισχύ από τη σοφία της ιστορίας και από το αίσθημα του καθήκοντος προς την πατρίδα.
[1] Μηλίων Διάλογος, Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού πολέμου, Βιβλίο E΄ § 85-116.
