“Ξέρετε, η διαφορά είναι ότι οι Ρώσοι άμαχοι δεν πεθαίνουν.
Εννοώ ότι τα Παιδιά και οι Γυναίκες Δεν Πεθαίνουν.”
Κάγια Κάλας,
Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ
Πώς φτάσαμε εδώ; Πώς η Ευρώπη, που κάποτε μιλούσε για δικαιοσύνη και ειρήνη, τώρα μετράει τον πόλεμο με αριθμούς νεκρών;
Σήμερα, δεν κυβερνούν οι αρχές. Κυβερνούν τα συμφέροντα. Και αυτό έχει συνέπειες. Σήμερα, σε μια εποχή όπου οι πόλεμοι φέρνουν καταστροφή και οι λαοί υποφέρουν, βλέπουμε τους ηγέτες να ξεχνούν τις βασικές αξίες της πολιτικής και της ηθικής. Αντί να κυβερνούν με δικαιοσύνη, αφήνουν το προσωπικό όφελος και τα συμφέροντα να τους καθοδηγούν. Όταν ένας πολιτικός δηλώνει ότι το πρόβλημα δεν είναι ο πόλεμος, αλλά το ότι δεν πεθαίνουν αρκετοί από την αντίπαλη πλευρά, τότε δεν μιλάμε για ηγεσία, αλλά για επικίνδυνη έλλειψη ανθρωπιάς.
Η Ιστορία μας δίδαξε:
Στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, οι πολιτείες που ξέχασαν την ηθική τους οδηγήθηκαν στην καταστροφή. Έχασαν την αίσθηση του δικαίου, όταν το προσωπικό όφελος και ο φόβος της ήττας έγιναν τα μόνα κριτήρια αποφάσεων. Οι Αθηναίοι, οι οποίοι ισχυρίζονταν πως εκπροσωπούν την ελευθερία, εφάρμοσαν την ωμή βία εις τους Μηλίους και θεώρησαν την ηθική ως αδυναμία. Τελικά έγιναν καταπιεστές.
Σήμερα, στην Ευρώπη, βλέπουμε κάτι παρόμοιο. Οι ηγέτες των κρατών που μιλούν για δικαιοσύνη και δημοκρατία, επαναλαμβάνουν την ίδιαν ύβριν. Τελικά μετρούν την επιτυχία τους με το πόσοι εχθροί τους σκοτώνονται. Όταν άνθρωποι εξουσίας ομολογούν ότι ο πόλεμος είναι ανεπαρκής αν δεν πεθαίνουν αρκετοί αθώοι στις τάξεις του αντιπάλου, τότε δεν μιλούμε πλέον περί πολιτικής, αλλά περί ηθικής εκπτώσεως.
Η Ηθική Λογική Απαιτεί:
Η πολιτική υπάρχει για να εξασφαλίζει το κοινό καλό. Οι ηγέτες δεν είναι αφέντες του λαού, αλλά υπηρέτες του. Αν η Ευρώπη δημιουργήθηκε πάνω στις αξίες της ειρήνης, του σεβασμού και της ανθρώπινης ζωής, τότε πώς είναι δυνατόν σήμερα οι κυβερνήτες της να ξεστομίζουν φράσεις που δείχνουν ότι η ανθρώπινη ζωή δεν έχει σημασία; Όταν το μόνο που μετρά είναι το συμφέρον και η δύναμη, τότε οι κοινωνίες χάνουν τον προσανατολισμό τους και γίνονται άδικες και επικίνδυνες.
Η εγκατάλειψη των ηθικών κανόνων
Η Ευρώπη, που κάποτε έλεγε ότι θέλει να είναι παράδειγμα ηθικής και δικαιοσύνης, σήμερα ακολουθεί τον δρόμο της ωμής δύναμης. Όμως, δεν φταίνε μόνο οι ηγέτες. Φταίνε και οι λαοί που ανέχονται αυτή την κατάσταση, χωρίς να ζητούν να ακολουθηθούν οι σωστές αρχές. Όταν αυτοί που κυβερνούν θεωρούν ότι είναι σωστό να πεθαίνουν αθώοι για να πετύχουν τους σκοπούς τους, τότε βρισκόμαστε σε μια κοινωνία που έχει χάσει κάθε αίσθηση δικαιοσύνης. Και η ιστορία μας έχει δείξει ότι όπου υπάρχει αλαζονεία και αδικία, αργά ή γρήγορα έρχεται η πτώση.
Όταν ηγέτες επιτρέπουν στον εαυτό τους να επικαλούνται θάνατο αθώων, γιατι αυτό εξυπηρετεί τους σκοπούς τους, τότε η κοινωνία έχει εκτραπεί στην ύβριν. Και όπου ύβρις, εκεί και η νέμεσις ακολουθεί.
Η ανάγκη για ηθικούς κανόνες στην πολιτική
Αν η Ευρώπη θέλει να παραμείνει μια κοινότητα αξιών και όχι απλώς μια συμμαχία συμφερόντων, τότε πρέπει να θεσπίσει κανόνες που να περιορίζουν την ασυδοσία της εξουσίας. Όταν η ηθική δεν προστατεύεται από τον νόμο, τότε εξαφανίζεται. Όταν η ανηθικότητα στη πολιτική δεν τιμωρείται, πολλαπλασιάζεται και αποθρασύνεται. Οι πολιτικοί πρέπει να λογοδοτούν όχι μόνο για τις πράξεις τους, αλλά και για τις δηλώσεις τους. Αν αφήσουμε την πολιτική να γίνεται μόνο με όρους συμφέροντος και δύναμης, τότε δεν μιλάμε πια για πολιτισμό, αλλά για μια αρένα όπου επικρατεί ο ισχυρότερος.
Η κοινωνίες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αφήνουν το ιδιοτελές συμφέρον να υπερτερεί των Ηθικών κανόνων τους. Οφείλουν να τοποθετούν φραγμούς ώστε η εξουσία να μη καθίσταται εχθρός της Ηθικής Δικαιοσύνης.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι κοινωνίες που ξεχνούν τις αρχές τους στο τέλος διαλύονται.
Σήμερα, η Ευρώπη πρέπει να διαλέξει: θέλει να παραμείνει ένας χώρος δικαιοσύνης ή να γίνει απλώς ένα πεδίο μάχης ισχυρών συμφερόντων; Αν επιμείνει στο δεύτερο, τότε δεν υπάρχει μέλλον, παρά μόνο χάος και καταστροφή.
